Het neusje van de zalm

Door middel van testcases (in onder andere de voedingssector) streefde Circular Hub Brugge ernaar, een sociaal-circulair businessmodel te ontwikkelen dat als voorbeeld kan dienen voor andere bedrijven. Een van de projecten die onder de vleugels van de hub het daglicht zag, is de zalmkroket die kernpartners Mowi en Sobo ontwikkelden.

Het resultaat van dit op-en-top circulaire project ligt sinds 1 augustus op het bord van het sociaal restaurant Het Paradijs. Wij gingen een kroketje proeven in het gezelschap van Liesbeth Danneels van Maatwerkbedrijf Sobo en Jeroen Adam van  visverwerkend bedrijf Mowi Belgium, drijvende krachten achter het project. Als kernpartners van Circular Hub Brugge zijn dit twee bedrijven die je niet meer hoeft te overtuigen van het belang van circulair ondernemen.

OPEX-Manager Mowi Belgium, Jeroen Adam: “Duurzaamheid zit in onze genen. Wij geloven daarbij in een 360°-aanpak en houden dus rekening houden met alle 17 SDG's. De zalm die wij verwerken, is op duurzame wijze gekweekt, met respect voor de oceaan en de leefomgeving van de vissen. Ook nadat de zalm is gevangen, gaan we duurzaam te werk. Zo streven we ernaar om niets verloren te laten gaan. Bij de verpakking van de zalm krijg je bijvoorbeeld trimmings. Dat zijn restjes die, de consument minder interessant vindt, alhoewel het een product is dat perfect geschikt is voor menselijke consumptie. In de plaats van dit ‘afval’ weg te werpen, hebben we intussen heel wat ervaring opgebouwd in het opwaarderen van die nevenstromen. . We gebruikten deze restjes nu dus ook om zalmkroketten te maken.”

Win-win

Voor deze nevenstroom van zijn productie werkt Mowi nauw samen met Maatwerkbedrijf Sobo. Dat is een bewuste keuze. Jeroen Adam: “Ten eerste liggen onze bedrijven op nauwelijks een kilometer van elkaar. Veel lokaler kan je dus niet werken.

De werknemers die bij Sobo actief zijn, behoren tot een kwetsbare groep. Door deze samenwerking realiseren we een win-win: we creëren niet alleen een nieuw product op basis van onze restjes, we zorgen ook voor werkgelegenheid. Die aandacht voor maatschappelijk kwetsbare groepen is niet nieuw bij ons. Het sociale aspect is een essentieel onderdeel van ons duurzaamheidsbeleid. We leveren bijvoorbeeld ook al langer aan voedselbanken. We willen hier echt een pioniersrol vervullen en een project als dit is daar een mooi voorbeeld van. 

“Door deze samenwerking realiseren we een win-win: we creëren niet alleen een nieuw product op basis van onze restjes, we zorgen ook voor werkgelegenheid.”

Onze inbreng beperkt zich trouwens niet tot het aanleveren van grondstoffen. We stellen ook onze expertise en kennis ter beschikking, gaven feedback op de eerste kroketten, organiseerden proefsessies … Het hele project is een wisselwerking, waarbij de verschillende partners elkaar bevragen, onderling info uitwisselen …”

Een primeur

Ook bij Maatwerkbedrijf Sobo ligt de nadruk op duurzaamheid. Dat uit zich op verschillende vlakken. Hoofd Food Liesbeth Danneels: “Voor ons staat de duurzame werkgelegenheid die de kroketten van Mowi creëren voorop. Omdat het een vrij eenvoudig en repetitief proces is, is deze activiteit voor veel mensen toegankelijk. Het biedt dus heel wat mogelijkheden om duurzaam aan de slag te gaan. Dankzij het partnerschap met Mowi zijn we ook zeker van een constante toestroom. 

Dankzij het partnerschap met Mowi zijn we ook zeker van een constante toestroom. Dat biedt ons de garantie dat we continu kunnen produceren en bijvoorbeeld niet afhankelijk zijn van de seizoenen.

Het project is ook vrij uniek voor ons omdat het de eerste keer is dat wij zelf aan de basis staan van een nieuw product. Dat gebeurt weliswaar in samenwerking met een aantal partners, zoals Mowi en Vives, maar wij staan wel in voor de ontwikkeling en de productie én we brengen het zelf op de markt. Onze koks en medewerkers hebben, in samenwerking met hogeschool Vives, heel veel onderzoek gedaan naar de juiste smaak, textuur en vorm. Onze inbreng was dus heel bepalend.”

Trots

Niet alleen op het vlak van de tewerkstelling, maar ook in de productieprocessen van Sobo staat duurzaamheid voorop. “Het is niet de eerste keer dat we in onze food-afdeling voedseloverschotten verwerken,” aldus Liesbeth Danneels. “Meer nog: het is zowat de rode draad in ons verhaal. Het is wel voor het eerst dat we uitpakken met een eigen product dat geen soep is, want dat is waar voedseloverschotten dikwijls voor gebruikt worden. We zijn dan ook niet weinig trots op dit project.”

Sociaal doelpubliek

De ambities voor de zalmkroket liggen hoog. Liesbeth Danneels: “Sinds 1 augustus kan je de zalmkroketjes proeven in sociaal restaurant Het Paradijs. Het is onze bedoeling om onze afzetmarkt vervolgens uit te breiden. Dankzij onze kroketmachine kunnen we alleszins voldoende produceren om aan een grotere vraag te voldoen.

De keuze om ze in eerste instantie op de kaart te zetten van een sociaal restaurant als Het Paradijs is geen toeval. We willen ons product toegankelijk maken voor zoveel mogelijk mensen. De klanten van een sociaal restaurant hebben vaak geen toegang tot lokale, ambachtelijke producten omdat ze te duur zijn. Wij mikken op een sociaal doelpubliek omdat we vinden dat ook zij de kans moeten krijgen om kennis te maken met dergelijke producten.

Maar we mikken breder. Zo zijn we geselecteerd om deel te nemen aan het culinaire evenement kookeet. We hopen via die weg ook de kleinhandel en detailhandel warm te maken voor ons product.”

We hopen via die weg ook de kleinhandel en detailhandel warm te maken voor ons product.

Katalysator

Circular Hub Brugge vertolkte in het verhaal van de zalmkroket de rol van katalysator. Jeroen Adam: “De verschillende partijen achter de kroket hebben elkaar via de hub leren kennen. We hebben de koppen bij elkaar gestoken en nagedacht over mogelijkheden om samen iets te realiseren.

Een hub zoals deze bood een aantal belangrijke troeven. Het is een platform geweest waar je ideeën kon aanbrengen en waar je partners vond om ze uit te werken. Veel mensen hebben interessante ideeën, maar het ontbreekt hen vaak aan de tijd om er effectief iets mee te doen. Als je kan terugvallen op een initiatief zoals dit, dat ook de juiste mensen in huis heeft om de zaken te coördineren en te laten vooruitgaan, krijg je een heel ander verhaal. De hub fungeerde eigenlijk als een kenniscentrum dat een netwerk creëerde van verschillende subnetwerken. Door samen te brainstormen, kregen de ideeën vorm en werden ze concreter.

“Circular Hub Brugge fungeerde als een kenniscentrum dat een netwerk creëerde van verschillende subnetwerken. Door samen te brainstormen, kregen de ideeën vorm en werden ze concreter.”

Bedrijven die duurzaamheid serieus nemen, kunnen dat aspect van hun werking veel beter uitdiepen door in een partnerschap te stappen. Je kan op eigen houtje wel wat dingen doen, zoals led-lampen gebruiken of een bijenkorf plaatsen, maar duurzaam ondernemen is veel meer dan dat. Via een partnerschap krijg je als bedrijf een mooie kans om aandacht te besteden aan de aspecten van duurzaamheid die vaak moeilijker in te vullen zijn, zoals de link met de sociale economie.”

Je kan op eigen houtje wel wat dingen doen, zoals led-lampen gebruiken of een bijenkorf plaatsen, maar duurzaam ondernemen is veel meer dan dat.

Langetermijnproject

Ook Sobo beklemtoont het belang van een partnerschap bij de realisatie van dit project. Liesbeth Danneels: “Dankzij de hub hebben we de juiste partners gevonden om in dit verhaal te stappen. De expertise van zowel Mowi als Vives is heel welkom voor ons team. Ze hebben ons echt begeleid en we kunnen altijd bij hen terecht voor advies. Ik denk bijvoorbeeld aan vragen over de verpakking, waar wij geen ervaring mee hebben. We kunnen daarvoor altijd aankloppen bij Jeroen, want zij doen dat elke dag.”

Jeroen Adam pikt in: “Het is een samenwerking die de belangen van alle betrokken partijen behartigt. Voor ons is het mooi meegenomen dat we onze nevenstromen kunnen valoriseren. Voor Sobo creëert dit project extra tewerkstelling. Let wel: om snel geld te verdienen, moet je dit niet doen. Je moet heel veel investeren in het project voor je zelfs maar aan winst kan beginnen denken. Het is een langetermijnproject. Verder denk ik dat ik voor ons beiden spreek als ik zeg dat je heel veel leert uit zo een project en dat het je lokaal netwerk gevoelig uitbreidt.”

Toekomst

Liesbeth Danneels: “Als je een zalmkroket maakt, is het natuurlijk de bedoeling dat die lekker is. Bij dit project is het hele proces errond echter minstens even belangrijk. Het is een mooi voorbeeld van hoe de sociale en de reguliere economie elkaar kunnen vinden. Het voordeel van Circular Hub Brugge is dat hun aanpak heel hands-on is geweest en niet louter theoretisch.

Het voordeel van Circular Hub Brugge is dat hun aanpak heel hands-on is geweest en niet louter theoretisch.

Ons uitgangspunt was om een nieuw product kroket te ontwikkelen, maar de methodiek was ook belangrijk. Door het tastbare resultaat is er wel een grote drive ontstaan. Onze kroket kan ongetwijfeld een motor zijn voor meer. We dromen er zelfs van om een heuse ‘enclave’ op te starten bij Mowi, waar onze medewerkers in een industriële omgeving zouden kunnen werken. De processen zouden dan kunnen opgeschaald en versneld worden.” To be continued!

Lees ook

Wil je deel uitmaken van ons
netwerk rond circulair ondernemen?

Deze website kwam tot stand met steun van het het Europees Sociaal Fonds
Het ESF stelt middelen ter beschikking voor innovaties die bijdragen tot meer en beter jobs voor meer mensen. 
Ontdek de werking in Vlaanderen via www.esf-vlaanderen.be